Tydzień Książek Zakazanych (ang. The Banned Books Week Coalition) – 26 września do 1 października. Inicjatywa wywodzi się ze Stanów Zjednoczonych, a jej celem jest podniesienie świadomości społeczeństwa na temat wolności słowa poprzez aktywizowanie różnych środowisk i inspirowanie ich do uczestnictwa w przedsięwzięciach – zarówno edukacyjnych, jak i popierających czy tworzących przestrzeń do rozmawiania o cenzurowaniu książek. Do wydarzeń z nim związanych włączają się również biblioteki z całej Polski.
Zjawisko cenzurowania literatury obecne jest w kulturze nie od dziś, bo już w zamierzchłej przeszłości, od 1486 roku, działał Indeks Ksiąg Zakazanych w Kościele katolickim. Wydawałoby się jednak, że współcześnie to nie tak duży problem – w końcu głównie ograniczamy dostęp d treści szkodliwych ze względu na dobro dzieci. Ale, jak wyjaśnia Amerykańskie Stowarzyszenie Bibliotek rejestrujące próby cenzury w Stanach Zjednoczonych, można kierować się najlepszymi intencjami, lecz trzeba pamiętać, że rodzice – według Karty Praw Bibliotek – mają prawo ograniczać dostęp do niektórych zasobów bibliotecznych jedynie swoim dzieciom. Podobnie w Polsce w 2007 roku, jak pamiętamy, doszło do próby ingerowania w kanon lektur szkolnych – ze względu na nieodpowiednie treści Minister Edukacji zamierzał wykreślić m.in. Gombrowicza, Kafkę czy Conrada. W Stanach Zjednoczonych sławą okryła się cenzura komiksu –Comics Code Authority– która sprawiła, że w 1954 roku Joker zamienił rewolwer na wybuchający prezent. W latach 80. ze względu na swój stan zdrowia Luky Luke musiał zerwać z nałogiem.
Tydzień Książek Zakazanych został uchwalony w 1982 roku w odpowiedzi na nagły wzrost kwestionowania poprawności książek w szkołach, księgarniach i bibliotekach. W tym roku, według American Library Associtation, ponad 11.300 książek uznano za szkodliwe. W roku 2015 organizacja ustaliła, że najczęściej cenzurowanymi książkami w Stanach były:
Szukając AlaskiJohna Greena
Pięćdziesiąt twarzy GreyaE.L. Jamesa
I Am JazzJessiki Herthel i Jazz Jennings
Beyond Magenta: Transgender Teens Speak OutSusan Kuklin
Dziwny przypadek psa nocną porąMarka Haddona
Fun Home. Tragikomiks rodzinnyAlison Bechdel
HabibiCraiga Thompsona
Nasreen’s Secret School: A True Story from AfghanistanJeanette Winter
Two Boys KissingDavida Levithana
A czy wiecie, że niektóre z lektur szkolnych też były na listach książek zakazanych...
Na przykład:
Czerwony kapturek / bracia Grimm
Książki zakazano w szkołach w Kalifornii przez... butelkę wina znajdującą się w koszyku, który Czerwony Kapturek niósł dla babci.
Buszujący w zbożu / Jerome David Salinger
W 1957 r. australijski urząd celny skonfiskował przesyłkę zawierającą m.in. „Buszującego w zbożu”, która miała być prezentem dla australijskiego rządu od ambasadora USA. W latach 1961-1982 książka była zakazana w szkołach i amerykańskich bibliotekach. Książka wzbudza kontrowersje z powodu wulgarnego języka, nawiązań seksualnych, dewaluację wartości rodziny, promocję alkoholu, papierosów i rozwiązłości.
Chata wuja Toma / Harriet Beecher Stowe
Książka zakazana w Illinois (1984) na wniosek radnego ze względu na rasizm i niestosowny język (użycie w niej słowa „nigger”). Zdanie radnego podzielili uczniowie i rodzice. Od momentu wydania budziła silne emocje w USA, została też zakazana w 1853 r. w Rosji z powodu podważania nauk Kościoła prawosławnego i poddawanie w wątpliwość autokratycznej władzy.
Charlie i fabryka czekolady / Roland Dahl
Książka zakazana w bibliotece publicznej w Boulder (Colorado, USA), ponieważ bibliotekarze uznali, że promuje ubogą życiową filozofię.
Cierpienia młodego Wertera / Johan Wolfgang Goethe
Powieść wywierała bardzo duży wpływ na czytelników: ubierali się oni jak główny bohater, znacznie też wzrosła liczba samobójstw (samobójcy umierali z egzemplarzem książki w kieszeni). Publikacja książki została zakazana przez kościół, z powodów religijnych i społecznych. Zdaniem duchownych nakłaniała ona do samobójstwa. W 2007 r. znalazła się na tzw. indeksie Giertycha.
Rok 1984 / George Orwell
Była zakazywana wielokrotnie za treść komunistyczną i odniesienia o charakterze seksualnym. W roku 1950 zakazano jej w ZSRR. Natomiast w 1981 r. na Florydzie ze względu na... prokomunistyczny wydźwięk. Była to stosunkowo częsta przyczyna zakazywania książki w amerykańskich szkołach, argumenty takie podnosili rodzice, ale i duchowni oraz dyrektorzy.
Źródło: http://bibliosfera.net/zakazane-ksiazki-2013/
http://www.biblionetka.pl/art.aspx?id=1001138
